Điểm sáng trong phát triển doanh nghiệp quý I năm 2025

Bối cảnh kinh tế thế giới trong quý I năm nay tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, đặt ra nhiều thách thức cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Sự bất ổn của kinh tế toàn cầu, lạm phát gia tăng, biến động địa chính trị và những thay đổi trong xu hướng tiêu dùng đã tạo áp lực lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, các vấn đề nội tại của doanh nghiệp như thay đổi cơ cấu lao động, thiếu hụt nhân lực có tay nghề cao, yêu cầu về chuyển đổi xanh và số hóa đòi hỏi doanh nghiệp phải thích ứng nhanh chóng. Tăng trưởng kinh tế quý I năm 2025 đạt 6,93%  là mức tăng trưởng rất tích cực, thể hiện sự quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, kịp thời, hiệu quả của cả hệ thống chính trị trong chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội trước những biến động nhanh, bất thường của khu vực và trên thế giới.

Đóng góp vào tăng trưởng chung của nền kinh tế trong quý I/2025 có vai trò then chốt của cộng đồng doanh nghiệp. Chính phủ đã quyết liệt triển khai nhiều biện pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn như linh hoạt điều chỉnh chính sách tài khóa và tiền tệ để kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh cải cách môi trường kinh doanh[1], đơn giản hóa thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn và công nghệ, nghiên cứu, xây dựng giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp[2].

Trong bối cảnh đó, bức tranh về tình hình phát triển doanh nghiệp quý I năm nay có nhiều điểm sáng tích cực. Trong tháng 3/2025, số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường đạt trên 24,7 nghìn doanh nghiệp, tăng 36,5% so với cùng kỳ năm trước, gấp 2,2 lần số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (11,4 nghìn doanh nghiệp). Tính chung quý I, cả nước có trên 72,9 nghìn doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường, tăng 18,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Doanh nghiệp đăng ký thành lập mới

Trong tháng 3/2025, cả nước có 15,6 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2024 và tăng mạnh so với 02 tháng đầu năm (tăng 46,6% so với tháng 01/2025 và tăng 54,2% so với tháng 02/2025). Đây là tín hiệu tích cực, góp phần tạo đà tăng trưởng để hoàn thành mục tiêu số doanh nghiệp gia nhập thị trường năm 2025 tăng ít nhất 10% đặt ra tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 08/01/2025 của Chính phủ, là minh chứng cho hiệu quả của các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong thời gian qua. Tính chung quý I/2025, cả nước có 36,4 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tuy giảm 4,0% so với cùng kỳ năm trước nhưng gấp 1,2 lần số doanh nghiệp thành lập mới trung bình của quý I các năm trong giai đoạn 2017-2023 (29,9 nghìn doanh nghiệp).

Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế quý I năm nay đạt gần 1,4 triệu tỷ đồng, gấp gần 2,1 lần cùng kỳ năm 2024, trong đó, tổng số vốn đăng ký của các doanh nghiệp thành lập mới là gần 356,8 nghìn tỷ đồng, tăng 1,3%. Vốn đăng ký bình quân một doanh nghiệp thành lập mới trong quý đạt 9,8 tỷ đồng, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm 2024 (9,3 tỷ đồng), phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư vào triển vọng kinh tế cũng như hiệu quả của các chính sách điều hành của Chính phủ.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đang hoạt động đăng ký tăng thêm vốn với tổng số vốn đạt hơn 1,0 triệu tỷ đồng, gấp hơn 3,2 lần cùng kỳ năm 2024. Đây là tín hiệu tích cực, phản ánh tình hình hoạt động hiệu quả cũng như niềm tin và sự kỳ vọng của các doanh nghiệp vào cơ hội tăng quy mô vốn kinh doanh.

Theo lĩnh vực hoạt động, các doanh nghiệp thành lập mới đa phần thuộc khu vực dịch vụ với gần 27,5 nghìn doanh nghiệp, chiếm 75,5% tổng số doanh nghiệp thành lập mới trên cả nước, giảm 3,3% so với cùng kỳ năm trước; khu vực công nghiệp và xây dựng có 8.590 doanh nghiệp, chiếm 23,6%, giảm 5,9%; khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có 329 doanh nghiệp, chiếm 0,9% và giảm 12,5%. Một số ngành có số doanh nghiệp thành lập mới tăng so với cùng kỳ năm trước như: Công nghiệp chế biến, chế tạo (4.675 doanh nghiệp, tăng 3,4%); sản xuất phân phối, điện, nước, gas (271 doanh nghệp, tăng 2,3%); kinh doanh bất động sản (1.013 doanh nghiệp, tăng 5,6%); y tế và hoạt động trợ giúp xã hội (370 doanh nghiệp, tăng 5,7%). Trong đó, doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong ngành giáo dục và đào tạo tăng cao nhất với 4.125 doanh nghiệp, gấp hơn 3,4 lần cùng kỳ năm 2024.

Hầu hết các vùng kinh tế – xã hội trên cả nước có số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới tăng so với cùng kỳ năm trước, cụ thể như sau: Vùng Đồng bằng sông Hồng có11.855 doanh nghiệp, chiếm 32,6% tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trên cả nước, tăng 4,9%; vùng Trung du và miền núi phía Bắc có 2.234 doanh nghiệp, chiếm 6,1%, tăng 8,4%; vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung có 4.742 doanh nghiệp, chiếm 13,0%, tăng 5,2%; vùng Tây Nguyên có 1.095 doanh nghiệp, chiếm 3,0%, tăng 3,6%; vùng Đồng bằng sông Cửu Long có 3.449 doanh nghiệp, chiếm 9,5%, tăng 20,3%. Riêng vùng Đông Nam Bộ có 13.025 doanh nghiệp, chiếm 35,8% và giảm 19,3%.

Doanh nghiệp quay trở lại hoạt động[3]

Tổng số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trên cả nước trong quý I năm 2025 đạt hơn 36,5 nghìn doanh nghiệp, tăng 58,4% so với cùng kỳ năm 2024. Trung bình mỗi tháng có 12,2 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, cao nhất từ trước đến nay^[4]; riêng tháng 3/2025 có hơn 9,1 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 29,3% so với tháng trước và gấp hơn 3 lần cùng kỳ năm 2024. Làn sóng trở lại mạnh mẽ của các doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động là tín hiệu tích cực cho thấy khả năng phục hồi của nền kinh tế.

Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong quý I năm 2025 ở hầu hết các ngành, nghề kinh doanh đều tăng so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể như sau: Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản có 491 doanh nghiệp, tăng 44,0%; khai khoáng 227 doanh nghiệp, tăng 58,7%; công nghiệp chế biến, chế tạo hơn 4,3 nghìn doanh nghiệp, tăng 59,3%; xây dựng hơn 4,4 nghìn doanh nghiệp, tăng 52,0%; bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy có 12,9 nghìn doanh nghiệp, tăng 61,8%; vận tải kho bãi 1,7 nghìn doanh nghiệp, tăng 56,3%; dịch vụ lưu trú và ăn uống có 1,8 nghìn doanh nghiệp, tăng 54,1%; thông tin và truyền thông 806 doanh nghiệp, tăng 42,9%; tài chính, ngân hàng và bảo hiểm 329 doanh nghiệp, tăng 59,7%; kinh doanh bất động sản có hơn 1,6 nghìn doanh nghiệp, tăng 58,7%; hoạt động chuyên môn, khoa học và công nghệ 2,8 nghìn doanh nghiệp, tăng 50,7%; giáo dục và đào tạo gần 1,1 nghìn doanh nghiệp, tăng 77,4%; y tế và hoạt động trợ giúp xã hội có 186 doanh nghiệp, tăng 56,3%; nghệ thuật, vui chơi và giải trí có 263 doanh nghiệp, tăng 38,4%; hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ gần 1,9 nghìn doanh nghiệp, tăng 61,1%; hoạt động dịch vụ khác có 1,1 nghìn doanh nghiệp, tăng 45,3%.

Theo vùng kinh tế – xã hội, vùng Đồng bằng sông Hồng có 11,8 nghìn doanh nghiệp doanh nghiệp quay trở lại hoạt động; vùng Trung du và miền núi phía Bắc có hơn 1,8 nghìn doanh nghiệp; vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung 5,1 nghìn doanh nghiệp; vùng Tây Nguyên gần 1,0 nghìn doanh nghiệp; vùng Đông Nam Bộ 14,1 nghìn doanh nghiệp; vùng Đồng bằng sông Cửu Long gần 2,7 nghìn doanh nghiệp.

 Thúc đẩy doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường, phát triển sản xuất kinh doanh

Bước sang quý II/2025, kinh tế – xã hội nước ta tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn nên chịu tác động đan xen trước những khó khăn, thách thức của kinh tế thế giới; các biến động về kinh tế, chính trị, dịch bệnh, thiên tai khó dự báo. Trong nước, với mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% trở lên sẽ tạo ra nhiều thách thức không nhỏ đến cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đòi hỏi doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới, thích nghi với sự biến động của thị trường. Bên cạnh đó, việc Hoa Kỳ áp thuế 46% hàng hóa nhập khẩu đến từ Việt Nam càng tạo áp lực lớn đối với cộng đồng doanh nghiệp trong nước, đặc biệt với các doanh nghiệp ngành dệt may, da giày, điện tử.

Để tiếp tục hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, làm động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, cần tập trung triển khai đồng bộ một số giải pháp sau:

– Về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh: Tiếp tục triển khai, thực hiện các nhiệm vụ đã được quy định tại Nghị quyết 68/NQ-CP và Nghị quyết 02/NQ-CP. Sớm hoàn thiện các văn bản hướng dẫn pháp luật liên quan đến doanh nghiệp (doanh nghiệp, thuế, trung tâm tài chính…) được thông qua tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy trong đó có các văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo tổ chức bộ máy mới, đảm bảo hoạt động thông suốt, hiệu quả.

– Về tiếp cận vốn cho doanh nghiệp: Hoàn thiện Nghị quyết về Trung tâm tài chính. Đẩy mạnh việc phát triển các quỹ bảo lãnh tín dụng để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn dễ dàng hơn.

– Về kích cầu tiêu dùng: Xem xét, xây dựng “Chương trình kích cầu tiêu dùng quốc gia” với mục tiêu thúc đẩy tiêu dùng thông qua tăng trưởng các lĩnh vực bán lẻ, du lịch.

– Về khoa học và công nghệ: Tập trung đẩy nhanh tiến độ các nhiệm vụ trong Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 193/2025/QH15.

– Tăng cường năng lực tự chủ: xây dựng chuỗi cung ứng nội địa vững mạnh, giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và công nghệ từ nước ngoài. Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ và nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất.

[1] Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2025.

[2] Nghị quyết số 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước; Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2025 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên.

[3] Thời kỳ số liệu của chỉ tiêu này trước thời điểm 01/8/2024 được tính từ ngày 21 của tháng trước tháng báo cáo đến ngày 20 của tháng báo cáo, từ ngày 01/8/2024 được tính từ ngày 01 đến ngày cuối cùng của tháng báo cáo (căn cứ quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP ngày 07/6/2024 của Chính phủ).

[4] Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động bình quân quý I các năm giai đoạn 2019-2024 lần lượt là: 5.017 doanh nghiệp;  4.937 doanh nghiệp; 4.913 doanh nghiệp; 8.529 doanh nghiệp; 7.680 doanh nghiệp; 7.868 doanh nghiệp.